Wystawa Lalek i Rodzinnych Teatrów Lalek - Praga

Dla niektórych ładna, dla innych zabawna. Lalka - lalce nierówna. Marionetka pozwala się prowadzić aktorowi tak, jak ten nią operuje. Kukły i puppety nakładane na rękę aktora bawią, lub odrażają widza. Na świecie jest całe mnóstwo lalek o różnym nazewnictwie i w zależności od materiału wytworzenia - tak się je nazywa. W Czechach i również na Słowacji lalkę artystyczną zwie się Loutka. Pierwsza Loutka w Czechach została odkryta w formie rzeźby z wyrzeźbionego paleoilitu przy ulicy Francuskiej w Brnie, a wszystko co zostało tam odnalezione wskazuje na użycie jej jako lalki rytualnej tuż obok osoby zmarłej.

Dla porównania z najbardziej popularną maskotką Krecikiem (którego też lubimy i kojarzymy oczywiście z czasu Czechosłowacji) lalka - Loutka 'występowała' jeszcze przed nim. Loutka ma więc dużo starsze pochodzenie. Marionetki mają nawet swoją ekspozycję w Muzeum Narodowym. Jest to największa kolekcja teatralna. W 2016 roku czeskie i słowackie lalkarstwo zostało wpisane na listę dziedzictwa UNESCO. 

Ogromna jest tradycja lalkarstwa na ziemiach czeskich. Oprócz znanych XIX wiecznych postaci - kukiełek, i popularnych lalkarzy, głównie Matieja Kopeckyego, oraz XX wiecznych - Jindricha  Veselyego, których lalki zasłynęły w loutkowych produkcjach Skupy, w całej Republice Czeskiej na dzień dzisiejszy działa kilka teatrów lalkowych, i setki grup artystycznych (w tym sporo amatorskich). Spacerując po stolicy Czech zobaczycie marionetki w wielu sklepowych witrynach,.

Tak więc będąc tutaj można nie tylko obejrzeć przedstawienie marionetek, ale też kupić sobie lalkę na pamiątkę. W czasie naszej podróży po Pradze udało nam się zobaczyć prócz znanej maskotki Kretka niejedną Loutkę, a całą wystawę rodzinnych kolekcji i teatrzyków lalkarskich zgromadzonych od wielu lat przez kolekcjonerów, rzeźbiarzy lalek drewnianych. Zobaczcie sami. Wystawa - Loutky a Rodinna Loutkova Divadla (lalki i rodzinne teatrzyki lalek) została po raz pierwszy otwarta 22 lutego 2017 roku, i znajduje się w Pradze w Galerii Letna Scarabeus. Dotarliśmy tutaj nieprzypadkowo, podczas wizyty w Muzeum Kavy pod tym samym adresem.

Wystawa była dla nas miłym zaskoczeniem. Chociaż nie braliśmy udziału w żadnym z przedstawień (jakie tutaj od czasu do czasu organizuje się), to mogliśmy spokojnie, wolnym krokiem przejść całą wystawę z przyglądaniem się każdej odrębnej gablocie i konstrukcji teatralnej. Alexander był zachwycony, mimo iż nie wszystkie lalki (marionetki) wyglądają 'słodko', i łagodnie. Wystawa znajduje się w ostatnich, wewnętrznych salkach całego kompleksu kamienicy przy ulicy Jana Zajice 7.

Gdy weszliśmy w pierwszą salę naszym oczom ukazały się lalki w gablotach. Umieszczone na drewnianych zawieszkach, wręcz gotowe do użycia podczas przedstawienia. Co ciekawe i zaskakujące były nawet duże gabarytowo marionetki. Z ciekawostek mogę Wam wspomnieć, że marionetka powinna być na tyle duża, by była widoczna podczas przedstawienia, i na tyle mała, aby prowadzący ją aktor mógł nią poruszać, gestykulować ruszając nitkami, i unosić. Istnieją nawet ogromne lalki o większych rozmiarach niż naturalne wymiary człowieka (!).

Będąc w tym pomieszczeniu zauważyłam na ścianach opisy, dyplomy, z których mogłam wiele się dowiedzieć. W kolejnej salce wszędzie poustawiane są teatrzyki - gotowe do przedstawień, po środku stoi ogromny stół na którym odbywają się teatrzyki. W Galerii Scarabeus umiejscowione są marionetki projektu kilku artystów-rzeźbiarzy. Poza tym są tutaj meble, zasłony, dekoracje i wyposażenie oraz sceny wykonane z różnych materiałów. Wszystkie pochodzą z kolekcji teatrów wystawianych dawniej w miejskich salonach, które były kontynuacją jeszcze starszych tradycyjnych teatrów arystokratycznych.

Jak informuje opis wiele z tych eksponatów pochodzi z prywatnych zbiorów rodzin artystycznych o nastawieniu literackim, tudzież patriotycznym, natomiast część eksponatów z Teatru Lalek Empire. Kolekcje te uszczęśliwiały dzieci nawet w 1850 roku. Pojawiają się takie nazwiska twórców jak: Josef Chochol, Josef Allesi, Bohuslav Sucharda, Jan Kral, czy wybitnego rzeźbiarza Vojtecha Suchardy. Ten ostatni wyrzeźbił wręcz mistrzowsko lalkę - Śmierć z kosą.

Hmmm powiem Wam, że czułam się bardzo dziwnie w tym miejscu. Wszystkie lalki na mnie 'patrzyły'. Niektóre miały 'wnikliwe', przeraźliwe spojrzenia. A tak poważnie, marionetki to najbardziej przeurocze lalki. Wszystkie podobne, a jednocześnie  każda indywidualna, inaczej ubrana, ma inne oczy, włosy. Patrząc na marionetki miałam wrażenie, że ich przekaz jest silniejszy od gestykulacji człowieka. Są tak wyraźnie strugane i wymalowane, że wydają się mieć duszę.

Bardzo podobały mi się sceny kartonowe, które przypominały mi moje kartonowe konstrukcje, jakie układałam w latach osiemdziesiątych razem z moim tatą z gotowych, kupnych elementów.. Wspaniałe czasy i powrót do wspomnień mi najbliższych bo jeśli chodzi o takie teatrzyki to byłam na podobnym tylko raz, za to uładanek kartonowych ułożyliśmy w weekendy pewnie z kilkanaście w przeciągu dwóch lat. Wystawa Loutek w Galerii Scarabeus w sumie bardzo artystyczna, ale pozwala pobudzić mcno wyobraźnię zarówno młodszych, jak i starszych...Myślę, że gdy Alexander podrośnie wybierzemy się na przedstawienie marionetek, lub innych lalek (kukiełek) niekoniecznie do Pragi.